Dit najaar (24 november 2018) was de excursie van de NAU naar Wiels en KANAL in Brussel.
In Wiels, een grote betonnen kolos waar vroeger een bierbrouwerij zat, begonnen we met een rondleiding langs het werk van René Daniëls. Daniëls werd al vroeg erkend als een belangrijk kunstenaar. In zijn schilderijen experimenteert hij met een diversiteit aan stijlen. Maar tegelijk is er inhoudelijk sprake van het maken van een poëtisch universum. Daniëls vertelt, associeert, interpreteert. Hij onderzoekt verbanden tussen woord en beeld, hij is bezig met woordspelingen.
Zijn werken geven aanleiding tot het leggen van verbanden, het zoeken naar interpretaties.In het schilderij “Gespletenheid, geaccepteerd” kun je een hele zoektocht naar verbanden en bedoelingen ondernemen. Je ziet een deel van een staande figuur, maar het stelt ook een jas voor die aan een haakje aan een boom hangt Maar, is dat wel een boom? Links en rechts lijken twee bomen verdacht veel op benen die in de lucht steken…. En waar is het hoofd? Waarom die donkerblauwe vlek rechts?
De rondleider van de groep waarin ik was ingedeeld, liet ons nadenken over wat we zagen. Soms liep het wat voorzichtig, maar er kwamen ook verrassende opmerkingen over wat sommigen in de groep herkenden of interpreteerden in de verschillende werken.
De twee planeetachtige bolvormen zou je kunnen interpreteren als de schilder zelf (de kleine bol) tegenover, en verbonden met de kunstwereld (de grote bol), die om elkaar heen cirkelen. Daniëls laat in dit werk en ook in veel andere schilderijen sporen achter van veranderingen die hij doorvoerde. Hij wil ook het werkproces graag duidelijk laten zien.
De titel “Zonder titel” maakt voor mij duidelijk dat de schilder mogelijkheden tot interpretatie open wil laten.
De veelzijdigheid in het werk van Daniëls is met enkele foto’s nauwelijks weer te geven. Iets van het spelen met taal valt bijvoorbeeld mooi te zien in een bladzijde uit een schetsboek.
We zijn ruim een uur met deze rondleiding bezig geweest. Daarbij waren er nog diverse dingen die het soms moeilijk maakten om “bij de les” te blijven.
Het gebouw bijvoorbeeld is op veel plaatsen erg mooi: En onze gids vond de rondleiding kennelijk erg spannend: er verschenen al snel enkele blosjes naast haar mond en daar kwamen op de wangen nog blosjes bij. Ze werden allemaal gaandeweg groter en begonnen in elkaar over te lopen… Het doet niet af aan het feit dat het een uitstekende rondleiding was. En mijn bewondering voor het werk van Daniëls groeide enorm.
We hadden daarna nog ruim een uur om werk van Koenraad Dedobbeleer te bekijken. In twee zalen was veel werk van hem opgesteld. De presentatie ervan was soms heel mooi en eenvoudig, maar soms ook verwarrend. De volgende twee foto’s laten iets van zijn werk zien, maar doen geen recht aan de veelzijdigheid ervan
In het werk van Dedobbeleer staat presentatie centraal, leerde ik. Bij sommige werken kon ik daar wel iets mee, bijvoorbeeld een viezige grijze plastic zak, vermoedelijk gevuld met zand, zelfstandig staand in de ruimte: een mooi beeld, dat voor mij meteen zwaarte uitbeeldde. Ook een kleine sculptuur van samengegroeide goudkleurige glimmende bollen, opgehangen aan een “te kort” touw, zodat slechts één kleine bol de grond raakte, sprak mij meteen aan: een spannende voorstelling. Bij veel andere werken lukte het mij niet goed om te doorgronden wat de kunstenaar wilde laten zien.
Het uitzicht over Brussel op de bovenste verdieping was trouwens geweldig!
KANAL
We gingen in de middag naar KANAL- Centre Pompidou, een nieuwe plek voor moderne en hedendaagse kunst in een immense (35.000 m2 )voormalige Citroën garage. Vanwege het koude weer werden bij binnenkomst dekens uitgedeeld aan mensen die minder warm gekleed waren.
Het gebouw nodigt uit tot een zwerftocht langs diverse verrassende plekken waar kunst is te zien, samen en bij details van de inrichting van vroeger. Ik vond dat vaak opvallend mooi uitpakken. De website had me bij de voorbereiding voor deze dag danig in verwarring gebracht: het leek wel alsof er een tiental grote exposities, zonder duidelijke samenhang werden beschreven. En dat was ook zo.
Bij de ingang staat een enorm plateau met objecten van Tinguely: “De Hel. Een klein begin.” uit 1984. Het is een chaos van objecten die wild kunnen bewegen, die lawaai maken en die er vooral volstrekt zinloos uitzien. Toen we net binnen waren werd het geheel enkele minuten aangezet. Wat een feest!! Mijn dag kon toch al niet meer stuk, en dan dit nog.
De diversiteit van werken die er staan is enorm: een verdieping met een tiental korte films met spelende kinderen uit diverse probleemgebieden ver weg: “Children’s games” van Frances Alÿs. En een verdieping of twee hoger een film waarin een oude man in een desolate omgeving bladert in een boek waarbij hij mompelt dat je, als je kunt schrijven, álles kunt schrijven. Je ziet verlangen, hoop, berusting….
Verderop en grote zaal met werken van bekende kunstenaars: Calder, Judd… En er is een deel met werk dat gemaakt is door architecten. Een hangende aluminium tent (Gyula Kosice, 1959).
De ruimte bevatte werk van Broothaers, Fischli en Weiss, Wurm, .. te veel om op te noemen.
Na afloop kwamen we elkaar tegen in het museumcafé. Toen pas merkte ik dat het er echt steenkoud was. Maar al met al was het een enerverende dag met veel geweldige kunst. De reis werd natuurlijk weer veraangenaamd met koffie, thee, muesli-bollen en mandarijnen. Docenten, bedankt voor deze geweldige excursie!